Στην άκρη της παραλίας της πόλης της Χαλκίδας, με θέα που ανοίγει προς τον Ευβοϊκό, στέκεται ένα κτίριο το Κόκκινο Σπίτι. Δεν πρόκειται για απλώς ένα όμορφο σπιτάκι ή για ένα ιστορικό διατηρητέο κτίσμα που απλά προστέθηκε στη λίστα των αξιοθέατων.
Αντιθέτως, η εμπειρία της επίσκεψης, έστω εξωτερικά, συνοδεύεται από μνήμες, ιστορίες, τοπική κληρονομιά και σχεδόν προσωπική σύνδεση με τον τόπο. Στην έρευνά μου για το Κόκκινο Σπίτι, ανακάλυψα πτυχές που το κάνουν να μοιάζει ζωντανό, σαν να «αναπνέει» μέσα στην πόλη.
Ιστορικό
Το κτήριο χρονολογείται περίπου στο έτος 1884, όταν ο μηχανικός/κατασκευαστής Κωνσταντίνος Φλέγγας ανέλαβε την ανέγερσή του στη θέση παλαιότερου οθωμανικού τεκέ.
Στη συνέχεια, το 1890 το αγόρασε η δυναμική εμπορική οικογένεια Μάλλιου (ιδιαίτερα ο Ιωάννης Μάλλιος) ως κατοικία και ένδειξη του κύρους και της επιτυχίας τους.
Τοποθετημένο σε προνομιακή θέση πάνω σε βράχο και την θάλασσα σε τρεις πλευρές, το σπίτι εντυπωσιάζει όχι μόνο για το χρώμα και το ύφος του αλλά και για τον τρόπο που «συγκατοικεί» με το φυσικό τοπίο.
Κατά τη διάρκεια του χρόνου, το Κόκκινο Σπίτι πέρασε διάφορες φάσεις: χρησίμευσε ως κατοικία με υψηλό κοινωνικό προφίλ, πέρασε σε φάση χρήσης κατά τη διάρκεια της Κατοχής από τη γερμανική διοίκηση.
Τελικά, η τελευταία γενιά της οικογένειας Μάλλιου το δώρισε στον Δήμος Χαλκιδέων, με σκοπό να λειτουργήσει ως ένας πολιτιστικός και εκπαιδευτικός χώρος.
Αρχιτεκτονική & Αισθητική
Η όψη του, με τις γωνίες χτισμένες με πέτρινους ογκόλιθους και το εξωτερικό επιχρισμένο, έχει μια στιβαρότητα που συνδυάζεται με την κομψότητα των λεπτομερειών: μαρμάρινα παράθυρα που φέρουν αετώματα.
Ο συνδυασμός της θέσης, πάνω στο βράχο, σχεδόν να αιωρείται πάνω από τη θάλασσα – με το χρώμα του επιχρίσματος (το χαρακτηριστικό πορφυρό/κόκκινο) το καθιστά άμεσα αναγνωρίσιμο και σχεδόν «σημείο αναφοράς» για την πόλη.
Το σχήμα του κτιρίου και με όψη «Π», όπως αναφέρεται σε κάποιες πηγές – και η ακτή που το περιβάλλει, δημιουργούν μια εντυπωσιακή σκηνή: ο πεζόδρομος που τον περνάς, η θάλασσα που αντανακλά το κτίριο.
Ή αίσθηση της ιστορίας: καθώς στέκεσαι μπροστά, σκέφτεσαι πως εδώ μπήκαν άνθρωποι του περασμένου αιώνα, έζησαν στιγμές κοινωνικής αίγλης, χειρίστηκαν εμπόριο, είδαν πόλεμο, αλλά και παραχώρηση στο δημόσιο. Το γεγονός ότι σήμερα η Εστία Γνώσης Χαλκίδας έχει τη χρήση του, εκθέσεις, πολιτιστικά δρώμενα, δίνει στο σπίτι μια «ζωντάνια» που δεν το αφήνει μουσειακό.
Αντίκτυπος στον τόπο και στην κοινωνία
Το Κόκκινο Σπίτι δεν είναι απλώς ένα αρχοντικό για «βλέμμα» και φωτογραφία, γίνεται τόπος συνάντησης των πολιτιστικών δραστηριοτήτων: εκθέσεις ζωγραφικής, εκπαιδευτικά προγράμματα, φιλοξενεί σχολεία και ομάδες.
Αυτό το στοιχείο της επαναχρησιμοποίησης ως “χώρου γνώσης”, φάνηκε ιδιαίτερα θετικό: συνδέει το παρελθόν με το παρόν, δηλαδή έναν ιστορικό χώρο με σύγχρονη χρήση.
Επιπλέον, για την πόλη της Χαλκίδας έχει χαρακτηριστεί ως «σήμα κατατεθέν». Πολλές τοπικές αναφορές τονίζουν πως το κτίριο, με τη μοναδική του θέση, συμβάλλει στην ταυτότητα της πόλης.
Κλείνοντας, το Κόκκινο Σπίτι, κατέληξε να είναι μια «γέφυρα» μεταξύ εποχών: της εμπορικής ακμής του 19ου αιώνα, της ταραχώδους ιστορίας του 20ού (πόλεμοι, Κατοχή), και της σημερινής εποχής όπου η πολιτιστική αναζήτηση, η εκπαίδευση και η τοπική ταυτότητα βρίσκουν καταφύγιο.
Κάνοντας αυτή την μικρή «έρευνα» και συνδυάζοντας περιήγηση, νιώθεις πως η πόλη της Χαλκίδας «κοιτάζει» από το Κόκκινο Σπίτι: όχι μόνο προς τη θάλασσα αλλά και προς το μέλλον της.
Εσωτερικά χαρακτηριστικά
- Το Κόκκινο Σπίτι εκτείνεται σε τέσσερα επίπεδα, όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της Εστίας Γνώσης Χαλκίδας (το σημερινό φορέα χρήσης), με 24 αίθουσες και βοηθητικούς χώρους συνολικά. paidikoi.dimoschalkideon.gr
- Οι αρχιτεκτονικοί όροφοι έχουν διαμορφωθεί με τέτοιο τρόπο ώστε το κτίριο, στο εσωτερικό του, να υποστηρίζει εκθέσεις, ομιλίες, πολιτιστικά δρώμενα. Σύμφωνα με κριτικές επισκεπτών, τα εσωτερικά συχνά γίνονται εκθεσιακός χώρος. Tripadvisor+1
- Ειδικότερα, αναφέρεται ότι το οίκημα έχει πάνω από 30 δωμάτια (συμπεριλαμβανομένων βοηθητικών χώρων) — πράγμα που δείχνει μια μεγάλη κτιριακή υποδομή. offmagazine.gr
- Εσωτερικά στοιχεία όπως ο διάδρομος εισόδου, οι αίθουσες, πιθανώς οι σκάλες, έχουν διατηρήσει κάποιες αρχικές λεπτομέρειες — αν και οι πληροφορίες είναι περιορισμένες για το πώς διαμορφώθηκαν μετά τις χρήσεις του 20ού αιώνα.
