Οι Άβαντες: Ένα πρωτοελληνικό φύλο
Η έρευνα ξεκίνησε από το ποιοι ήταν οι Άβαντες. Οι πηγές περιγράφουν τους Άβαντες ως πρωτοελληνικό φύλο, γνωστό για τον πολεμικό του χαρακτήρα. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναφέρει ότι οι Άβαντες κατείχαν την Εύβοια με τις πόλεις της, μεταξύ αυτών και τη Χαλκίδα. Επικεφαλής τους στον Τρωικό πόλεμο ήταν ο βασιλιάς Ελεφήνορας, γιος του Χαλκώδοντα.
Τοπικές ιστοσελίδες και βιβλιογραφικές πηγές σημειώνουν ότι οι Άβαντες εγκαταστάθηκαν αρχικά στις εκβολές του ποταμού Ασωπού και στη συνέχεια εξαπλώθηκαν σε όλο το νησί. Κατά μία παράδοση, ήρθαν από τη Θράκη ή τη Φωκίδα γύρω στο 1600–1400 π.Χ., εκδιώκοντας τους Πελασγούς. Η πολεμική τους φήμη και η συμμετοχή τους στην Τρωική εκστρατεία προσέδωσαν αίγλη στο όνομά τους.
Η έρευνα ξεκίνησε από το ποιοι ήταν οι Άβαντες. Οι πηγές περιγράφουν τους Άβαντες ως πρωτοελληνικό φύλο, γνωστό για τον πολεμικό του χαρακτήρα. Ο Όμηρος στην Ιλιάδα αναφέρει ότι οι Άβαντες κατείχαν την Εύβοια με τις πόλεις της, μεταξύ αυτών και τη Χαλκίδα. Επικεφαλής τους στον Τρωικό πόλεμο ήταν ο βασιλιάς Ελεφήνορας, γιος του Χαλκώδοντα.
Τοπικές ιστοσελίδες και βιβλιογραφικές πηγές σημειώνουν ότι οι Άβαντες εγκαταστάθηκαν αρχικά στις εκβολές του ποταμού Ασωπού και στη συνέχεια εξαπλώθηκαν σε όλο το νησί. Κατά μία παράδοση, ήρθαν από τη Θράκη ή τη Φωκίδα γύρω στο 1600–1400 π.Χ., εκδιώκοντας τους Πελασγούς. Η πολεμική τους φήμη και η συμμετοχή τους στην Τρωική εκστρατεία προσέδωσαν αίγλη στο όνομά τους.
Η Χαλκίδα στην αρχαιότητα
Σύμφωνα με ιστορικές αναφορές που διατηρούνται από τον Δήμο Χαλκιδέων, η πόλη γνώρισε άνθιση ήδη από τους Μυκηναϊκούς χρόνους. Οι πηγές κάνουν λόγο για βασιλικά γένη που κυβέρνησαν την πόλη, ενώ μετά τον θάνατο του βασιλιά Αμφιδάμαντα την εξουσία ανέλαβαν οι ιπποβότοι, οι ευγενείς που ασχολούνταν με την εκτροφή αλόγων. Αυτή η σύνδεση της Χαλκίδας με την αρχαία ευβοϊκή παράδοση και τα βασιλικά γένη φαίνεται να τροφοδότησε την ιδέα ότι η πόλη έχει ρίζες που φτάνουν έως την εποχή των Αβάντων.
Η οδός Αβάντων και η σύγχρονη μνήμη
Κατά την επιτόπια έρευνα, το πιο απτό στοιχείο που συνδέει τους Αβάντες με τη Χαλκίδα στη σύγχρονη εποχή είναι η οδός Αβάντων. Ο δρόμος αυτός, κεντρικός και εμπορικός, πήρε το όνομά του το 1954, μετά από πολλές αλλαγές ονομασιών στο παρελθόν. Η επιλογή του ονόματος «Αβάντων» δεν ήταν τυχαία· αποτέλεσε συνειδητή απόφαση των δημοτικών αρχών, προκειμένου να τιμηθεί η μνήμη των αρχαίων αυτών κατοίκων της Εύβοιας.
Ήδη από το 1879, ο μηχανικός Κωνσταντίνος Φλέγκας είχε σχεδιάσει τη ρυμοτόμηση της πόλης και συμπεριέλαβε δρόμο με αυτήν την ονομασία. Το 1902 ο φιλόλογος Νίκος Κορωναίος, ως πρόεδρος επιτροπής ονοματοθεσίας, ανέλαβε την τοποθέτηση πινακίδων, μεταξύ αυτών και της «Αβάντων». Η οριστική κατοχύρωση του ονόματος έγινε όμως αρκετές δεκαετίες αργότερα. Σήμερα, η οδός Αβάντων είναι σημείο αναφοράς για τους Χαλκιδείς, όχι μόνο ως εμπορικό κέντρο, αλλά και ως ζωντανό μνημείο που υπενθυμίζει τη μυθολογική και ιστορική καταγωγή της πόλης.
Η φράση «πόλη των Αβάντων»
Από τα στοιχεία που συγκέντρωσε ο ερευνητής προκύπτει ότι η φράση «πόλη των Αβάντων» δεν απαντάται σε αρχαία κείμενα ως επίσημος χαρακτηρισμός της Χαλκίδας. Δεν αποτελεί ακαδημαϊκά τεκμηριωμένο όρο, αλλά περισσότερο μια τοπική έκφραση που συνδυάζει μυθολογία, λαϊκή μνήμη και σύγχρονη χρήση. Η επιβίωση της ονομασίας «Αβάντων» μέσα στον ιστό της πόλης, σε συνδυασμό με τις παραδόσεις που θέλουν τους Αβάντες να εγκαταστάθηκαν στην Εύβοια, καθιστά τη φράση ιδιαίτερα αγαπητή και συμβολική
Στων Αβάντων τα βήματα», Στης θάλασσας τον άνεμο ακούγεται ψιθύρισμα, βαριά πατήματα αντηχούν στο χώμα, οι Άβαντες δεν χάθηκαν, ζουν στη μνήμη της πόλης,
στο σφυγμό των δρόμων, στην οδό που φέρει το όνομά τους.
Η Χαλκίδα μπορεί να μην φέρει επίσημα τον τίτλο «πόλη των Αβάντων» σε ιστορικές πηγές, όμως η σχέση της με το αρχαίο αυτό φύλο είναι αδιαμφισβήτητη στη μυθολογική και πολιτιστική συνείδηση των κατοίκων της. Κυρίως η φράση λειτουργεί κυρίως ως σύμβολο ταυτότητας:
Συνδέει τους σύγχρονους Χαλκιδείς με το ηρωικό και πολεμικό παρελθόν των Αβάντων. Τονίζει τη συνέχεια της πόλης μέσα στους αιώνες.
Αναδεικνύει την τοπική υπερηφάνεια και δίνει έναν μυθικό τόνο στην καθημερινότητα. Έτσι, όταν ένας Χαλκιδέος αναφέρει ότι ζει στην «πόλη των Αβάντων», στην πραγματικότητα ανακαλεί μια μακραίωνη παράδοση που παντρεύει την ιστορία με τον μύθο, την αρχαιότητα με το παρόν.